編程中的“末行效應”
我研究過數百個因“拷貝-粘貼”導致的錯誤。可以肯定的是,程序員常常會在一大段代碼的最后一段里犯錯。好像還沒有任何編程書討論過這種現象,因此我決定自己寫點什么。我稱之為“末行效應”。
拷貝粘貼
我叫Andrey Karpov,我的工作有點不尋常:我借助靜態分析工具研究各種應用程序代碼,并描述從中找到的錯誤或者缺陷。我這么做既有實際效益也因為工作需要。使用的方法正是基于我們公司所推廣的PVS-Studio和CppCat工具的原理。套路很簡單:找bug,然后寫文章分析bug,文章吸引到潛在用戶的注意,接著就是收益。但今天這篇文章不是介紹這些工具的。
在分析各種軟件項目的過程中,我把找到的bug以及相關代碼存入一個特殊的數據庫。順便說一下,有興趣的話各位可以看一看這個數據庫。我們把它轉換成網頁格式并上傳到了公司網站的“Detected errors”欄下。
這個數據庫獨一無二!目前它收錄了1500塊問題代碼片,正等著程序員們去研究,從中總結出特定規律。為將來的研究,手冊和文章奠定一個基礎。
我還沒認真地分析過目前搜集到的材料。但是過程中我發現有一個明顯的模式反復出現,決定深入研究一下。你大概看到了,文中我反復使用短語“注意最后一行”。在我看來,這一定有某種規律。
末行效應
編程的時候,程序員常常需要寫一系列相似的結構。逐行敲鍵盤輸入無聊且低效。這就是為什么他們會使用奧義-“拷貝-粘貼”大法:一段代碼被拷貝粘貼幾次,然后修改。誰都知道這樣做的壞處:你很容易在粘貼后忘記修改某些內容最后滋生出問題。不幸的是,常常找不到比這更好的方法。
那么我發現了什么規律呢?我發現錯誤常常發生在最后的一塊粘貼代碼里。
下面是一個簡短的例子:
inline Vector3int32& operator+=(const Vector3int32& other) { x += other.x; y += other.y; z += other.y; return *this; }
注意這一行:”z += other.y;”。程序員忘記把‘y’替換成‘z’了。
也許你以為這是個假設的例子,然后它其實來自一個真實的應用程序。接下來,我會讓你相信這是高頻常見的一種錯誤。程序員們經常在一連串相似操作的結尾犯這種錯誤。
我聽說攀巖者常常在最后的幾十米中滑落下來。并不是因為他們累了,而正是由于他們對即將到達的終點過于興奮,他們想象著成功后的喜悅,變得疏忽大意,最后失足。我猜想程序員們也是這樣的。
接下來看一組數據。
研究了數據庫后,我分離出了84個代碼段由“拷貝-粘貼”大法生成。其中41段中錯誤發生在中間的某些粘貼塊。比如:
strncmp(argv[argidx], "CAT=", 4) && strncmp(argv[argidx], "DECOY=", 6) && strncmp(argv[argidx], "THREADS=", 6) && strncmp(argv[argidx], "MINPROB=", 8)) {
“THREADS=”字符串的長度是8個字符,而非6。
另外的43段代碼中,錯誤發生在最后的粘貼塊。
當然,43比41大不了多少。但是請注意,一段程序中,可能有很多類似的代碼塊,因此錯誤可能發生在第一,第二,第五甚至第十塊中。因此在其他代碼塊中我們有一個相對均勻的分布,而最后一塊卻存在一個峰值。
平均而言,相似代碼塊總數為5。
于是前面4個代碼塊中均勻分布了41處錯誤,平均每塊代碼有10個錯誤。
然而最后一塊代碼中有43個錯誤!
下面的分布概圖凸顯出這個現象:
圖1. 五塊類似代碼段中的錯誤分布概圖
因此我們可以總結出一個規律:
在最末的粘貼代碼塊中出錯的概率是其他代碼塊的4倍。
這個規律可能并沒有普適性。它只是個有趣的發現,其實際效用在于:提醒在你寫最后一塊的時候保持警覺。
實例:
下面我要證明這并不是我的胡思亂想而是有真實的趨勢的。請看下面的實例。
當然,我不會列出所有例子,僅列舉簡單而有代表性的。
Source Engine SDK
inline void Init( float ix=0, float iy=0, float iz=0, float iw = 0 ) { SetX( ix ); SetY( iy ); SetZ( iz ); SetZ( iw ); }
最后一行應該是SetW()。
Chromium
if (access & FILE_WRITE_ATTRIBUTES) output.append(ASCIIToUTF16("\tFILE_WRITE_ATTRIBUTES\n")); if (access & FILE_WRITE_DATA) output.append(ASCIIToUTF16("\tFILE_WRITE_DATA\n")); if (access & FILE_WRITE_EA) output.append(ASCIIToUTF16("\tFILE_WRITE_EA\n")); if (access & FILE_WRITE_EA) output.append(ASCIIToUTF16("\tFILE_WRITE_EA\n")); break;
最后兩行相同。
ReactOS
if (*ScanString == L'\"' || *ScanString == L'^' || *ScanString == L'\"')
Multi Theft Auto
class CWaterPolySAInterface { public: WORD m_wVertexIDs[3]; }; CWaterPoly* CWaterManagerSA::CreateQuad (....) { .... pInterface->m_wVertexIDs [ 0 ] = pV1->GetID (); pInterface->m_wVertexIDs [ 1 ] = pV2->GetID (); pInterface->m_wVertexIDs [ 2 ] = pV3->GetID (); pInterface->m_wVertexIDs [ 3 ] = pV4->GetID (); .... }
最后一行冗余代碼來自于慣性粘貼。數組的大小是3。
Source Engine SDK
intens.x=OrSIMD(AndSIMD(BackgroundColor.x,no_hit_mask), AndNotSIMD(no_hit_mask,intens.x)); intens.y=OrSIMD(AndSIMD(BackgroundColor.y,no_hit_mask), AndNotSIMD(no_hit_mask,intens.y)); intens.z=OrSIMD(AndSIMD(BackgroundColor.y,no_hit_mask), AndNotSIMD(no_hit_mask,intens.z));
程序員忘記把最后一行的中的“BackgroundColor.y”改成“BackgroundColor.z”。
Trans-Proteomic Pipeline
void setPepMaxProb(....) { .... double max4 = 0.0; double max5 = 0.0; double max6 = 0.0; double max7 = 0.0; .... if ( pep3 ) { ... if ( use_joint_probs && prob > max3 ) ... } .... if ( pep4 ) { ... if ( use_joint_probs && prob > max4 ) ... } .... if ( pep5 ) { ... if ( use_joint_probs && prob > max5 ) ... } .... if ( pep6 ) { ... if ( use_joint_probs && prob > max6 ) ... } .... if ( pep7 ) { ... if ( use_joint_probs && prob > max6 ) ... } .... }
程序員忘記把最后一個判斷中的“prob > max6”改為“prob > max7”。
SeqAn
inline typename Value<Pipe>::Type const & operator*() { tmp.i1 = *in.in1; tmp.i2 = *in.in2; tmp.i3 = *in.in2; return tmp; }
SlimDX
for( int i = 0; i < 2; i++ ) { sliders[i] = joystate.rglSlider[i]; asliders[i] = joystate.rglASlider[i]; vsliders[i] = joystate.rglVSlider[i]; fsliders[i] = joystate.rglVSlider[i]; }
最后一行應該用rglFSlider。
Qt
if (repetition == QStringLiteral("repeat") || repetition.isEmpty()) { pattern->patternRepeatX = true; pattern->patternRepeatY = true; } else if (repetition == QStringLiteral("repeat-x")) { pattern->patternRepeatX = true; } else if (repetition == QStringLiteral("repeat-y")) { pattern->patternRepeatY = true; } else if (repetition == QStringLiteral("no-repeat")) { pattern->patternRepeatY = false; pattern->patternRepeatY = false; } else { //TODO: exception: SYNTAX_ERR }
最后一塊少了‘patternRepeatX’。正確的代碼應該是:
pattern->patternRepeatX = false; pattern->patternRepeatY = false;
ReactOS
const int istride = sizeof(tmp[0]) / sizeof(tmp[0][0][0]); const int jstride = sizeof(tmp[0][0]) / sizeof(tmp[0][0][0]); const int mistride = sizeof(mag[0]) / sizeof(mag[0][0]); const int mjstride = sizeof(mag[0][0]) / sizeof(mag[0][0]);
‘mjstride’永遠等于1。最后一行應該是:
const int mjstride = sizeof(mag[0][0]) / sizeof(mag[0][0][0]);
Mozilla Firefox
if (protocol.EqualsIgnoreCase("http") || protocol.EqualsIgnoreCase("https") || protocol.EqualsIgnoreCase("news") || protocol.EqualsIgnoreCase("ftp") || <<<--- protocol.EqualsIgnoreCase("file") || protocol.EqualsIgnoreCase("javascript") || protocol.EqualsIgnoreCase("ftp")) { <<<---
最后的“ftp”很可疑,它之前已經被比較過了。
Quake-III-Arena
if (fabs(dir[0]) > test->radius || fabs(dir[1]) > test->radius || fabs(dir[1]) > test->radius)
dir[2]的值忘記檢查了。
Clang
return (ContainerBegLine <= ContaineeBegLine && ContainerEndLine <= ContaineeEndLine && (ContainerBegLine != ContaineeBegLine || SM.getExpansionColumnNumber(ContainerRBeg) <= SM.getExpansionColumnNumber(ContaineeRBeg)) && (ContainerEndLine != ContaineeEndLine || SM.getExpansionColumnNumber(ContainerREnd) >= SM.getExpansionColumnNumber(ContainerREnd)));
最后一塊,“SM.getExpansionColumnNumber(ContainerREnd)”表達式在跟自己比較大小。
MongoDB
bool operator==(const MemberCfg& r) const { .... return _id==r._id && votes == r.votes && h == r.h && priority == r.priority && arbiterOnly == r.arbiterOnly && slaveDelay == r.slaveDelay && hidden == r.hidden && buildIndexes == buildIndexes; }
程序員把最后一行的“r”忘記了。
Unreal Engine 4
static bool PositionIsInside(....) { return Position.X >= Control.Center.X - BoxSize.X * 0.5f && Position.X <= Control.Center.X + BoxSize.X * 0.5f && Position.Y >= Control.Center.Y - BoxSize.Y * 0.5f && Position.Y >= Control.Center.Y - BoxSize.Y * 0.5f; }
最后一行中,程序員忘記了兩個地方。首先,“>=”應改為“<=”,其次,減號應改為加號。
Qt
qreal x = ctx->callData->args[0].toNumber(); qreal y = ctx->callData->args[1].toNumber(); qreal w = ctx->callData->args[2].toNumber(); qreal h = ctx->callData->args[3].toNumber(); if (!qIsFinite(x) || !qIsFinite(y) || !qIsFinite(w) || !qIsFinite(w))
最后一個qlsFinite中,傳入參數應該是‘h’。
OpenSSL
if (!strncmp(vstart, "ASCII", 5)) arg->format = ASN1_GEN_FORMAT_ASCII; else if (!strncmp(vstart, "UTF8", 4)) arg->format = ASN1_GEN_FORMAT_UTF8; else if (!strncmp(vstart, "HEX", 3)) arg->format = ASN1_GEN_FORMAT_HEX; else if (!strncmp(vstart, "BITLIST", 3)) arg->format = ASN1_GEN_FORMAT_BITLIST;
字符串“BITLIST”長度為7,而非3。
就此打住吧。我舉的例子已經夠說明問題了吧?
結論
本文告訴你“拷貝-粘貼”大法在最后一個粘貼代碼塊中出錯的概率很可能是其他塊的4倍。
這跟人類的心理學有關,與技術水平無關。文中說明了即便是像Clang或者Qt項目中的編程高手也會犯這種錯誤。
我希望這個現象的發現對于程序員們有所幫助,也許可以促使他們去研究我們的bug數據庫。相信如此有助于在這些錯誤中發現新的規律并總結出新的編程建議。
本文轉載自: 外刊IT評論 http://www.vaikan.com/the-last-line-effect/